شهر کاشان شهری زیبا و دوست داشتنی در استان اصفهان می‌باشد که هرساله در اردیبهشت ماه مراسم گلاب گیری کاشان در شهر و روستاهای اطراف این شهر برگزار می‌شود. به همین دلیل در این زمان گردشگران بسیار زیادی از اقصی نقاط کشور به کاشان می‌آیند. زمان شکوفایی گل‌های محمدی از نیمه اردیبهشت ماه تا اواخر فصل بهار می‌باشد. به جز شهر کاشان روستاهای قمصر، نیاسر، برزک، وادقان، ون، سار و سده بهترین مکان برای گلاب گیری است.
باتوجه به اینکه شهر کاشان دارای اماکن گردشگری و تاریخی بسیار زیادی می‌باشد ولی دلیل محبوبیت این شهر بخاطر مراسم زیبا و جذاب گلاب گیری است. آیین گلاب گیری قرن هاست که ریشه در فرهنگ این شهر دارد و گلاب با کیفیت و درجه یک را صادر می‌کند. گلاب گیری کاشان در سطح جهانی بسیار معروف شده است به همین دلیل کاشان و قمصر بازدیدکننده‌های خارجی بسیاری را سالیانه به خود جذب می‌کنند. در ادامه همراه ترنم نورد باشید.
گلاب گیری
گل محمدی یکی از مهم‌ترین گیاهان قابل کشت در نواحی نیمه خشک کشور است و از دیرباز از مهم‌ترین محصولات کشاورزی ایران بوده است. گلاب از تقطیر گل محمدی یا همان گل سرخ به دست می‌آید. زمانی که گل محمدی به حد معین برسد زمان گل چینی شروع می‌شود. سپس در کارگاه‌های گلاب گیری روند تولید گلاب آغاز می‌شود. در این زمان افراد می‌توانند از روند تقطیر دیدن کنند. این گل خواص دارویی بسیار زیادی دارد که مورد توجه شرکت‌های بزرگ دارویی، صنایع غذایی و عطرسازی قرار گرفته است. خواص دارویی و درمانی گل محمدی برای اولین بار توسط ایرانیان ابداع شد.
ایرانیان با روش تقطیر گل سرخ، اسانس گلاب به دست آوردند. جالب است بدانید قدمت کاشت این گل به ۷۰۰۰ سال می‌رسد و ۱۰۰۰ سال است که گلاب گیری به شیوه سنتی در اواسط اردیبهشت ماه انجام می‌شود و در طی چند هفته همه افراد درگیر مراسم و آیین گلاب گیری می‌شوند. اردیبهشت ماه بهترین زمان سفر به این شهر و دیار است چرا که در کنار مراسم گلاب گیری افراد می‌توانند از اماکن دیدنی و زیبای کاشان بازدید کنند. شهر قمصر و نیاسر از مهم‌ترین مراکز گلاب گیری در کاشان هستند که دارای باغ‌های بسیار وسیع گل‌های محمدی می‌باشند.
تاریخچه گلاب گیری
برخی از افراد مبدا و تاریخ شروع گلاب گیری را استان فارس و شهر قدیمی و تاریخی گور می‌دانند ولی باتوجه به آمار، کاشان مرکز اصلی گلاب گیری در جهان است و دو شهر قمصر و نیاسر دارای بیشترین کارگاه‌های گلاب گیری می‌باشند. معمولا بیش از ۲۰ هزار تن گلاب سنیگن را سالیانه تولید و بخش زیادی از آن به خارج از کشور صادر می‌شود. گلاب گیری در کاشان و دیگر شهرهای اطراف آن به صورت سنتی اجرا می‌شود و فقط جنس ابزارآلات تغییر کرده است.
بر طبق گفته‌های بومیان با کیفیت‌ترین و مرغوب‌ترین گلاب کاشان در روستاهای وادقان و ون تولید می‌شود. این دو روستا در فاصله ۵۰ کیلومتری از شهر کاشان قرار دارند و گلاب بسیار غلیظی را تولید می‌کنند.
از ابزار مهم گلاب گیری می‌توان به دیگ مسی بزرگ، تغار مسی، پارچ دسته دار بزرگ از جنس مس، چهار عدد نی کوچک توخالی، حوض آب و دستگاه حرارتی اشاره کرد.
مراسم گلاب گیری کاشان
سنت زیبای گلاب گیری از گذشته‌های دور برای افراد بومی مهم بوده است. در طی فرایند گلاب گیری در کارگاه‌های گلاب گیری برخی به نواختن ساز و موسیقی مشغول بودند. امروزه هم در برخی شهرهای کاشان تمامی گل هارا با شتر جمع آوری می‌کنند و سپس گلاب گیری را شروع می‌کنند. حتی در برخی مناطق گل‌های چیده شده را به کنار رودخانه می‌برند و بعد از خواندن دعاهای مذهبی به گل هارا به کارگاه می‌برند. در قسمتی از جشن رسم گل غلطان نوزادان را انجام می‌دهند. به این صورت که نوزادان را درون گلبرگ‌های تازه چیده شده قرار می‌دهند که تا همیشه سلامت باشند.
انواع گلاب کاشان
چیزی که برای تمامی افراد حائز اهمیت است گلاب اصل و درجه یک می‌باشد در ادامه می‌خواهیم با انواع گلاب آشنا شویم و کاربرد آن هارا توضیح دهیم.
گلاب مایع یا عطری
گلاب مایع یا عطری از پرطرفدارترین گلاب های کاشان است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گلاب را درون دیگ‌های مسی قرار می‌دهند و در طی فرایند گلاب گیری با اضافه کردن آب معین و مشخص گلاب مایع درست می‌شود. بیشترین نوع گلابی که برای عموم و مصرف خانگی استفاده می‌شود گلاب مایع است و همچنین قیمت مناسبی دارد.
گلاب دو آتیشه
گلاب دو آتیشه نسبت به گلاب مایع غلیظ تر است. دلیل مامگذاری این لاب این است که در زمان فرایند گلاب گیری بجای اضافه کردن آب از گلاب مایع و گل محمدی استفاده می‌کنند. گل محمدی در طی فرآیند درون دیگ میجوشد و همین باعث می‌شود که نسبت به گلاب مایع غلیظ تر باشد. این گلاب برای مصارف خانگی توصیه نمی‌شود و فقط برای مصارف صنعتی قابل استفاده است.
گلاب سه آتیشه
در تولید گلاب سه آتیشه افراد گلاب را در درون دیگ‌های مخصوص می‌ریزند که با گلاب دو آتیشه از قبل پرشده باشد و در طی فرایندی گلاب سه آتیشه آماده می‌شود. گلاب سه آتیشه به صورت رقیق شده با آب مقطر استفاده می‌شود و نسبت به گلاب‌های قبلی قیمت بالاتر و غلظت بیشتری دارد و موارد استفاده آن برای محصولات کمتر می‌باشد.
گلاب پساب
این نوع گلاب کمترین غلظت را در انواع گلاب دارد. در طی فرایند گلاب گیری بعد از به دست آمدن گلاب مایع مقدار مشخصی آب می‌ریزند و سپس با تفاله‌های گل محمدی و آب ترکیب می‌کنند تا پساب گلاب به دست آید.
سخن آخر
در این مقاله به معرفی مراسم گلاب گیری کاشان و بحث‌های مربوط به آن پرداختیم. علاقه‌مندان می‌توانند با همراه شدن با تورهای یک روز گلاب گیری کاشان از تمامی فرآیند گلاب گیری لذت ببرند. همچنین بهترین برای سفر به کاشان و بازدید از اماکن تاریخی در اردیبهشت ماه است چرا که بوی گل‌های سرخ در تمام کوچه و خیابان شهر می‌پیچد و فضایی دلنشین ایجاد می‌کند.
